ปลอดโฟมปลอดมะเร็ง
ย้อนเวลากลับไปราว 3-4 ปีก่อน ชุมชนบ้านมดตะนอย ตำบลเกาะลิบง อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง มีชาวบ้านหลายรายเจ็บป่วยด้วยโรคมะเร็งในระยะเวลาพร้อมๆ กัน
“มีการตรวจพบว่าคนในชุมชนของเราเป็นมะเร็งพร้อมกัน สาเหตุน่าจะเป็นเพราะการใช้กล่องโฟมเนื่องจากมันมีสารก่อมะเร็ง ซึ่งในเวลานั้นร้านอาหารทุกร้านในชุมชนของเราต่างก็ใช้โฟมเป็นภาชนะบรรจุอาหารเหมือนกันหมด”
สมโชค สกุลส่องบุญศิริ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านมดตะนอยจึงจัดประชุมทีมงานอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ให้ความรู้เกี่ยวกับอันตรายจากการใช้โฟม และนำความรู้ที่ได้ไปถ่ายทอดให้พ่อค้าแม่ค้าซึ่งทุกคนตัดสินใจเลิกใช้โฟมแล้วหันมาใช้วัสดุธรรมชาติที่หาได้ง่าย ย่อยสลายได้ และปลอดภัยไม่ก่อมะเร็ง จนทำให้ชุมชนบ้านมดตะนอยกลายเป็นพื้นที่ปลอดโฟมแบบ 100 เปอร์เซ็นต์ ส่งผลให้ชุมชนข้างเคียงเกิดการเปลี่ยนแปลงไปด้วย
ผลของการจัดการขยะโฟมอย่างจริงจังทำให้ผู้คนในชุมชนบ้านมดตะนอยปลอดภัย หากไม่นับผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งแต่เดิมแล้ว ก็ไม่มีชาวบ้านคนใดต้องเผชิญหน้ากับโรคร้ายดังกล่าวอีก
นับจากวันนี้ชุมชนบ้านมดตะนอยได้กลายเป็นชุมชนปลอดโฟมและปลอดมะเร็งไปด้วยในคราวเดียวกัน
ทำดีได้ดาว
เรื่องราวเมื่อไม่กี่ปีก่อนของ “มาเรียม” ลูกพะยูนที่มาเสียชีวิตที่เกาะลิบง จากการมีพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้งเข้าไปอุดตันในร่างกายได้กลายเป็นกระแสโด่งดังไปทั่วประเทศ ชุมชนบ้านมดตะนอยจึงจัดทำโครงการ “ทำดีได้ดาว” ขึ้นโดยหากเด็กคนใดไปซื้อของที่ร้านค้าแล้วทำอะไรก็ได้ที่เป็นการลดการใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง เช่น ปฏิเสธถุงหรือหลอด ก็จะได้ติดดาวลงในสมุดบันทึกประจำตัวทันที เมื่อได้ดาวครบตามจำนวนก็นำมาแลกรางวัล
“เมื่อเป็นแบบนี้นอกจากขยะพลาสติกจะลดจำนวนลงแล้วยังเป็นการปลูกฝังการจัดการขยะและจิตสำนึกที่ดีลงไปในหัวใจของเด็กอีกด้วย ซึ่งในเวลาต่อมาโครงการนี้ก็ขยายไปทั้งชุมชน ทุกคนได้เข้ามามีส่วนร่วมด้วยกัน”
ดูเหมือนการจัดการขยะจะกลายเป็นหน้าที่ที่สำคัญของทุกคนไปแล้ว
หน้าที่ของทุกคน
ทุกวันนี้การจัดการขยะถือเป็นหน้าที่ที่คนในชุมชนบ้านมดตะนอยทุกคนช่วยกันทำอย่างสม่ำเสมอ
“ขยะพวกเศษอาหารชาวบ้านเขาก็นำไปเลี้ยงไก่ เอาไปทำปุ๋ยหมัก ขยะอันตรายก็มีจุดทิ้งอยู่ที่บ้านผู้ใหญ่บ้าน ก่อนจะส่งต่อให้ อบต.นำไปทำลาย ขยะที่ขายได้อย่างพวกขวดพลาสติก ขวดแก้ว เราก็นำไปมอบให้กับผู้สูงอายุที่เก็บขยะรีไซเคิลไปขายเพื่อสร้างรายได้ ขยะที่ขายไม่ได้ก็นำมาผลิตเป็นของประดับหรือของใช้ต่างๆ ที่มีประโยชน์”
นอกจากนี้ชุมชนบ้านมดตะนอยยังช่วยกันสร้างจุดทิ้งขยะริมชายหาดขึ้นมาใหม่ด้วยเพื่อไม่ให้มีขยะจากนักท่องเที่ยวลงไปสร้างความเสียหายให้กับธรรมชาติและท้องทะเล
จากชุมชนที่เคยปล่อยปละละเลยในเรื่องความสะอาด จนมาวันหนึ่งพวกเขาใช้การจัดการขยะเป็นยารักษาชีวิตของคนในชุมชน ถึงวันนี้ชาวชุมชนบ้านมดตะนอยทุกคนก็ยังคงทำหน้าที่เหล่านั้นอย่างสม่ำเสมอ
“หน้าที่ของพวกเราคือจัดการขยะให้ดีและเราจะเป็นอย่างนี้ไปอีกนาน”
